ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Η αποπληξία της υπόφυσης είναι ένα οξύ κλινικό σύνδρομο που προκαλείται είτε από αιμορραγική είτε από μη αιμορραγική νέκρωση της υπόφυσης. Αν και τα συμπτώματά της ποικίλλουν, ο ασθενής συνήθως εκδηλώνει:
- Πονοκεφάλους
- Οπτικές διαταραχές
- Οφθαλμοπληγία (επίδραση στους οφθαλμοκινητικούς μύες)
- Διαταραγμένη ψυχική κατάσταση
Συνήθως η αποπληξία συμβαίνει καθώς παρουσιάζεται μακροαδένωμα της υπόφυσης (60-90% των περιπτώσεων). Ωστόσο, σε ορισμένες (σπάνιες) περιπτώσεις η αποπληξία προκύπτει σε υγιείς αδένες.
Αποπληξία Υπόφυσης – Επιδημιολογία
Τα δημογραφικά στοιχεία αναδεικνύουν τη σύνδεση της αποπληξίας με τα μακροαδενώματα της υπόφυσης. Πρόσθετοι προδιαθεσικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
- Ιατρική θεραπεία ενός προλακτινώματος (ειδικά με βρωμοκρυπτίνη)
- Προηγούμενη ακτινοβόληση της μάζας
- Εγκυμοσύνη (σύνδρομο Sheehan)
- Εγκεφαλική αγγειογραφία
- Τραύμα και χειρουργική επέμβαση
- Κρανιοεγκεφαλικός τραυματισμός
- Αντιπηκτική θεραπεία
- Μεταβολές στην ενδοκρανιακή πίεση
- Υπέρταση
Αποπληξία Υπόφυσης – Κλινική εικόνα
Καθώς ο αδένας ξαφνικά μεγεθύνεται, μπορεί να προκαλέσει συμπίεση των δομών που γειτνιάζουν με το τουρκικό εφίππιο (sella), και έτσι να προκαλέσει μια σειρά από και συμπτώματα. Αυτά μπορεί να είναι:
- Ξαφνικός πονοκέφαλος
- Απώλεια οπτικής οξύτητας με βλάβη στο οπτικό χίασμα
- Οφθαλμοκινητική παράλυση
- Ναυτία και έμετος
- Διπλωπία
Επίσης, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει μειωμένο επίπεδο συνείδησης, υποϋπόφυση, νόσο του Άντισον και υπαραχνοειδή ερεθισμό, ο οποίος είναι δευτεροπαθές αποτέλεσμα σε αιμορραγία.
Αποπληξία Υπόφυσης – Διάγνωση
Η αποπληξία υπόφυσης αποτελεί επείγουσα κατάσταση και, όταν υπάρχει υποψία, απαιτείται άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο για περαιτέρω διερεύνηση. Σε όλους τους ασθενείς που παρουσιάζουν οξεία σοβαρή κεφαλαλγία η αποπληξία υπόφυσης τίθεται υπόψη, ανεξάρτητα από το εάν παρουσιάζουν ή όχι άλλα συμπτώματα, και ιδιαίτερα εάν έχουν προηγουμένως διαγνωστεί με όγκο της υπόφυσης.
Η αρχική αξιολόγηση περιλαμβάνει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, ιδιαίτερα εστιάζοντας στα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν ότι η υπόφυση δε λειτουργεί σωστά. Ακολουθεί ενδελεχής φυσική εξέταση συμπεριλαμβανομένων των κρανιακών νεύρων και των οπτικών πεδίων.
Σε όλους τους ασθενείς με υποψία αποπληξίας υπόφυσης θα πραγματοποιηθεί επείγουσα μαγνητική τομογραφία (MRI). Η εξέταση αυτή παρέχει διάγνωση σε περισσότερο από το 90% των ασθενών. Η αξονική τομογραφία (CT) χρησιμοποιείται μόνο εάν η μαγνητική τομογραφία δεν προσφέρει ξεκάθαρο αποτέλεσμα ή δεν είναι δυνατή, καθώς παρέχει οριστική διάγνωση μόνο στο 21-28% των ασθενών.
Οι ασθενείς θα υποβληθούν επίσης σε εξετάσεις αίματος το συντομότερο δυνατό για να εκτιμηθεί εάν η υπόφυσή τους παράγει όλες τις ορμόνες που θα έπρεπε και στις σωστές ποσότητες.
Αποπληξία Υπόφυσης – Θεραπεία & Πρόγνωση
Εάν πραγματοποιηθεί εγκαίρως νευροχειρουργική παρέμβαση με την ενδορρινική διασφηνοειδική προσπέλαση για την αποσυμπίεση του αδένα, η πρόγνωση είναι καλή. Χωρίς χειρουργική επέμβαση, η πλειονότητα των ασθενών οδηγείται σε θάνατο.
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις μπορεί να ορισθεί συντηρητική διαχείριση.
Η αποπληξία υπόφυσης συνήθως συνδέεται με μη αναστρέψιμο υποϋποφυσισμό και συχνά οφθαλμοπληγία και απώλεια όρασης.
Η απόφαση για τη θεραπευτική μέθοδο λαμβάνεται σε εξατομικευμένη βάση από διεπιστημονική ομάδα που περιλαμβάνει Νευροχειρουργό, ενδοκρινολόγο και οφθαλμίατρο.
