ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Τα αδενώματα υπόφυσης είναι καλοήθεις όγκοι που εμφανίζονται στον αδένα της υπόφυσης και αναπτύσσονται με αργό ρυθμό.
Υπόφυση ονομάζεται ο πολύ μικρός και στρογγυλός αδένας που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, στην περιοχή κάτω από τα οπτικά νεύρα. Πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό αδένα, καθώς είναι υπεύθυνος για τις περισσότερες λειτουργίες των αδένων και τη ρύθμιση των ορμονών στον οργανισμό.
Τα αδενώματα υπόφυσης μπορεί να είναι είτε εκκριτικά (παράγουν ορμόνη) είτε μη εκκριτικά (δεν παράγουν ορμόνη). Ανάλογα με το μέγεθός τους, διακρίνονται σε:
- Μικροαδενώματα: Μικρότερα από 1 εκατοστό
- Μακροαδενώματα: 1 εκατοστό ή μεγαλύτερα
Οι αιτίες εμφάνισης των αδενωμάτων υπόφυσης δεν είναι ξεκάθαρες. Απαντάται κυρίως σε νέους ανθρώπους και περισσότερο στις γυναίκες χωρίς απαραίτητα να προϋπάρχει κάποια άλλη ασθένεια.
Ωστόσο, έχει διαπιστωθεί ότι τα αδενώματα υπόφυσης αναπτύσσονται συχνά σε ανθρώπους που πάσχουν από το σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας.
Αδενώματα Υπόφυσης – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται με την ανάπτυξη των αδενωμάτων στην υπόφυση σχετίζονται με τη φύση τους, δηλαδή αν το αδένωμα είναι εκκριτικό ή μη. Στην περίπτωση μη εκκριτικού αδενώματος δεν παρατηρούνται συμπτώματα. Όταν το μέγεθος τους αδενώματος αυξηθεί και φτάσει περίπου τα 10mm, τότε ασκείται πίεση στην υπόφυση και τα γειτονικά οπτικά νεύρα, επηρεάζοντας την όραση του ασθενούς.
Τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσουν τα αδενώματα υπόφυσης περιλαμβάνουν:
- Ορμονική διαταραχή
- Κεφαλαλγία
- Κόπωση
- Ζαλάδα
- Προβλήματα όρασης
Αδενώματα Υπόφυσης – Υπερέκκριση Ορμονών & Συμπτώματα
Ανάλογα με την ορμόνη που υπερεκκρίνεται, τα συμπτώματα διαφέρουν:
Προλακτίνη
- Διαταραχές έμμηνου ρύσεως
- Έκκριση γαλακτικού υγρού από τη θηλή του μαστού (γαλακτόρροια)
- Μείωση σεξουαλικής επιθυμίας (libido)
- Απώλεια τριχοφυΐας
ACTH (Κορτιζόλη) – Νόσος Cushing
- Αύξηση σωματικού βάρους
- Μειωμένη μυϊκή μάζα
- Ακμή
- Αυξημένη τριχοφυΐα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Διαταραχές στην έμμηνο ρύση
- Δερματικές αλλοιώσεις (ραβδώσεις) στο στήθος και την κοιλιά
- Μώλωπες στο δέρμα
- Υπέρταση
- Σεληνοειδές σχήμα προσώπου
Αυξητική ορμόνη – Μεγαλακρία
- Προγναθισμός
- Αύξηση στο μέγεθος των άνω και κάτω άκρων
- Αλλοίωση στα χαρακτηριστικά του προσώπου (μεγέθυνση οστών)
- Έντονη εφίδρωση
- Υπέρταση
- Σακχαρώδης διαβήτης
TSH
- Διαταραχές στο μεταβολισμό
- Έντονη εφίδρωση
- Ταχυπαλμία
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Μεγαλύτερη όρεξη
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Αδενώματα Υπόφυσης: Διάγνωση
Η διάγνωση των αδενωμάτων υπόφυσης γίνεται μέσα από ενδοκρινολογικό έλεγχο, οφθαλμολογική εξέταση, καθώς και πλήρη νευρολογικό έλεγχο από νευροχειρουργό.
Για την ακριβή ανάδειξη του μεγέθους και της μορφολογίας των αδενωμάτων, η μαγνητική τομογραφία (MRI) αποτελεί την πλέον κατάλληλη απεικονιστική εξέταση.
Θεραπεία
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση των αδενωμάτων υπόφυσης στοχεύει στην ισορροπία των ορμονικών λειτουργιών του ασθενούς και την απαλλαγή του από τα συμπτώματα. Η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική και ορίζεται σύμφωνα με τα εξής:
- Το μέγεθος του αδενώματος
- Τη φύση του αδενώματος (εκκριτικό ή μη εκκριτικό)
- Αν ασκεί πίεση σε οπτικά νεύρα
- Κλινική εικόνα του ασθενούς (συμπτώματα)
Οι επιλογές της θεραπείας περιλαμβάνουν:
- Ειδική φαρμακευτική αγωγή – Αφορά κυρίως στην περίπτωση υπερέκκρισης προλακτίνης.
- Χειρουργική επέμβαση (ενδοσκοπική διασφηνοειδική αφαίρεση) – Η συγκεκριμένη επέμβαση πραγματοποιείται μέσω της ρινός όπου επιτρέπεται η πρόσβαση στο σφηνοειδή κόλπο, και στη συνέχεια αφαιρείται το αδένωμα.
- Στερρεοτακτική ακτινοθεραπεία – Πρόκειται για μία συμπληρωματική θεραπεία. Εφαρμόζεται έπειτα από τη χειρουργική επέμβαση σε περίπτωση ανεύρεσης υπολειμμάτων του αδενώματος.
- Έλεγχος με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας – Η τακτική παρακολούθηση του αδενώματος επιλέγεται στις περιπτώσεις όπου δεν επηρεάζονται τα οπτικά νεύρα και το μέγεθος του αδενώματος είναι μικρό, ενώ δεν παράγεται ορμόνη.
